
پروتکل شبکه چیست
پروتکلها مجموعهای از قواعد و دستورالعملها هستند که چگونگی ارتباط بین دستگاههای مختلف را مشخص میکنند. سیستمهای کامپیوتری و وسایل همراه از ترکیبهای متنوعی از سختافزار، سیستمعامل و نرمافزار بهره میبرند تا به شبکه متصل شوند؛ از این رو ضروری است که تمامی این اجزا بتوانند با زبانی مشترک و قابل فهم با یکدیگر تعامل داشته باشند.
پروتکل چیست
دستگاههای هوشمندی که به شبکههای محلی یا اینترنت متصل میشوند، برای تبادل دادهها نیازمند هماهنگی و همزبانی میان خود هستند. بهطور مشخصتر، انتقال اطلاعات باید بر اساس یک معماری منظم و استاندارد صورت گیرد تا حجم دادههای ارسالی با ظرفیت دریافتکننده مطابقت داشته باشد. اگر چنین هماهنگی وجود نداشته باشد، ممکن است یک گره مقدار بیشتری از اطلاعات نسبت به ظرفیت مورد انتظار گره دیگر ارسال کند.
معرفی پروتکل شبکه
این عدم تناسب موجب هدر رفت پهنای باند شبکه شده و روند انتقال دادهها را مختل میسازد. برای نمونه، ممکن است یک گره بستههایی با حجم 128 بایت ارسال کند، در حالی که گیرنده آماده دریافت بستههایی با حجم 256 بایت باشد. در چنین شرایطی، نه تنها ترتیب ارسال اطلاعات دچار آشفتگی میشود، بلکه امکان از دست رفتن برخی بستههای داده نیز وجود دارد.
مهم ترین پروتکل های شبکه
پروتکل های شبکه ارتباطی
پروتکل های شبکه مدیریتی
پروتکل های شبکه امنیتی
انواع پروتکل های شبکه
پروتکل های شبکه پروتکل TCP/IP
پرکاربردترین و رایجترین پروتکل شبکه وظیفه ارسال و دریافت اطلاعات را بر عهده دارد. این پروتکل از ترکیب تعدادی پروتکل مختلف شکل گرفته که در میان آنها، پروتکلهای TCP و IP از اهمیت ویژهای برخوردارند. از نظر ساختار لایهای، این پروتکل شباهت زیادی به مدل OSI دارد، اما تعداد لایههای آن کمتر از مدل OSI بوده و شامل لایههای تلفیقی است.
به بیان دقیقتر، در این مدل برخی از لایههای مشابه در مدل OSI با عملکرد نزدیک به یکدیگر در قالب یک لایه واحد ادغام شدهاند. مدل TCP/IP از چهار لایه اصلی تشکیل شده که شامل موارد زیر میشوند:
-لایه واسط شبکه (Network Interface Layer): این لایه مسئولیت رسیدگی به مکآدرسها، مسیریابی آنها و انتقال فیزیکی بیتها را برعهده دارد.
پروتکل های شبکه TCP/IP
–لایه اینترنت (Internet Layer): هدف اصلی این لایه، آدرسدهی IP و انجام عملیات مسیریابی است. پروتکل اینترنت (Internet Protocol یا IP) بهعنوان مهمترین پروتکل در این لایه ایفای نقش میکند.
–لایه انتقال (Transport Layer): وظیفه ارتباط بین دو میزبان را با استفاده از لایههای زیرین برعهده دارد. این ارتباط باید بهگونهای باشد که تبادل اطلاعات در سطوح مختلف بدون ایجاد خطا صورت پذیرد. پروتکلهای TCP و UDP از اصلیترین پروتکلهای این لایه محسوب میشوند.
–لایه کاربرد (Application Layer): این لایه امکان تعامل کاربران با دستگاههای تحت شبکه را فراهم میکند و به آنها اجازه میدهد دادهها را ارسال و دریافت کنند.
پروتکل های شبکه TLS/SSL
پروتکل های شبکه UDP
پروتکل UDP یکی از فناوریهایی است که در کنار پروتکل TCP به کار گرفته میشود و وظیفه خود را در لایه انتقال شبکه ایفا میکند. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که تفاوت اصلی بین این دو چیست؟ جواب ساده است: سرعت و دقت. در حالی که TCP تمرکز خود را بر روی انتقال اطلاعات با ضمانت صحت کامل دادهها میگذارد، UDP رویکرد متفاوتی اتخاذ کرده است.
این پروتکل با حذف مراحل بررسی چکسام (Checksum) و ضمانتهای مرتبط با صحت بستههای ارسالی، اولویت را به سرعت انتقال میدهد. به همین دلیل، UDP سریعتر از TCP عمل میکند اما در مقابل، احتمال خطا در ارسال دادهها بالاتر است. هر چند این عدم دقت ممکن است برای برخی کاربردها مناسب نباشد، اما در موارد خاصی مثل استریمهای ویدیویی زنده و بازیهای آنلاین، سرعت حرف اول را میزند.
در چنین شرایطی، گاهی بهتر است ضعفهای جزئی در انتقال اطلاعات نادیده گرفته شود تا تجربه کاربری روانتر و بدون تاخیر ایجاد شود. به همین دلیل، UDP انتخاب اول سرویسهایی است که به سرعت بالا نیاز دارند.
پروتکل های شبکه SSH
پروتکل های شبکه Telnet
پروتکل های شبکه SMS
پروتکل های شبکه FTAM
پروتکل های شبکه SMPT
پروتکل های شبکه SNMP
پروتکل های شبکه NET FLOW
پروتکل مورد نظر در واقع ابزاری قدرتمند برای مدیریت و نظارت بر ترافیک آیپی است که امکان گزارشدهی جامع در مورد وضعیت شبکه را فراهم میکند. این پروتکل به مدیران شبکه این فرصت را میدهد که نه تنها جریان دادهها را زیر نظر داشته باشند، بلکه تمامی اتفاقات و تغییرات رخداده در شبکه را نیز به دقت رصد کنند.
از جمله قابلیتهای برجسته این پروتکل میتوان به ارائه گزارشهایی در مورد میزان مصرف پهنای باند شبکه، بررسی عملکرد برنامههای کاربردی و تجهیزات، ارزیابی منابع موجود در شبکه، تجزیهوتحلیل تغییرات و تاثیر آنها بر زیرساختها، شناسایی مشکلات یا ناهنجاریها و حل مسائل مربوط به دستگاههای متصل اشاره کرد. این ویژگیها باعث شدهاند که این پروتکل به یکی از ابزارهای کلیدی برای حفظ سلامت و بهرهوری شبکهها تبدیل شود.
پروتکل های شبکه PPP
پروتکل نظیر به نظیر که با عنوان Point to Point شناخته میشود، یکی از ابزارهای کاربردی در انتقال دادههای چند پروتکلی میان دو سیستم است که به صورت مستقیم به یکدیگر متصل هستند. این پروتکل برای ارسال دادهها به صورت واحدهای بایتی طراحی شده و در شبکههایی با پهنای باند بالا، جایی که سرعت انتقال دادهها و حجم اطلاعات اهمیت زیادی دارد، بسیار موثر است.
یکی از ویژگیهای برجسته این پروتکل، عملکرد آن در لایه پیوند داده (Data Link Layer) است؛ لایهای از مدل شبکه که وظیفه ساماندهی و مدیریت فرایند انتقال دادهها بین دو نقطه را بر عهده دارد. در این مرحله، اطلاعات به شکل فریم سازماندهی شده و آماده انتقال به مقصد میشود. چنین قابلیتی سبب شده تا این پروتکل کاربرد گستردهای در سیستمهای ارتباطی پیشرفته داشته باشد و نقش مهمی در بهینهسازی فرآیند تبادل دادهها ایفا کند.
انواع پروتکل های شبکه pdf
مطالب زیادی منوط به این محتوا در قالب کتا یا پی دی اف وجود دارد که ما به برخی از آنها اشاره میکنیم :
در این بخش، برخی از طبقهبندیهای رایج پروتکلهای شبکه به همراه مثالهایی از هر دسته شرح داده شدهاند:
انواع پروتکل های ارتباطی در الکترونیک
1-پروتکلهای ارتباطی شبکه این پروتکلها به انتقال دادهها میان دستگاههای مختلف در شبکه کمک میکنند. با استفاده از آنها، امکان تبادل فایلهای متنی، ارتباط بین روترها و دستگاههای خارجی یا داخلی شبکه فراهم میشود. نمونههایی از پروتکلهای ارتباطی شبکه:
–بلوتوث: این پروتکل میتواند دستگاههای مختلف مانند لپتاپ، تلفن همراه، دوربین، چاپگر و تبلت را به یکدیگر متصل کند.
-پروتکل انتقال فایل (FTP): پروتکل FTP اجازه اشتراکگذاری فایلها بین میزبانها را فراهم کرده و امکان انتقال فایلهای بزرگ، بازیابی فایلهای از دسترفته و ادامه انتقال پس از وقفه را ارائه میدهد.
– پروتکل کنترل انتقال/پروتکل اینترنت (TCP/IP): این پروتکل تضمین میکند که پیامها بهصورت قابل اعتماد و بدون تکرار به مقصد مناسب و در زمان مقرر تحویل داده شوند.
انواع پروتکل های ارتباطی صنعتی
– پروتکل انتقال ابرمتن (HTTP): برای اشتراکگذاری دادههایی مانند فایلهای متنی، تصاویر و ویدئوها در سیستمهای اطلاعاتی ابررسانهای توزیعشده مورد استفاده قرار میگیرد.
-پروتکل انتقال نامه ساده (SMTP): این پروتکل برای ارسال ایمیلها بین دستگاهها و اطلاعرسانی کاربر از پیامهای دریافتی کاربرد دارد.
انواع پروتکل های امنیتی شبکه
2-پروتکلهای امنیتی شبکه هدف این دسته از پروتکلها، حفظ ایمنی دادههای ارسالشده در شبکه است. با استفاده از روشهایی چون رمزهای عبور، سیستمهای احراز هویت و رمزگذاری، از دسترسی کاربران غیرمجاز به اطلاعات جلوگیری میشود. نمونههایی از پروتکلهای امنیتی:
– پروتکل انتقال ابرمتن امن (HTTPS): مشابه HTTP عمل میکند، اما با بهرهگیری از رمزگذاری، ارتباط امن دادهها را تضمین مینماید.
-امنیت لایه سوکت/لایه انتقال ایمن (SSL/TLS): این پروتکلها با استفاده از رمزگذاری، اطلاعات منتقلشده بین دو سیستم را ایمنسازی میکنند. TLS نسخه جدیدتری از SSL است که همچنان توسط برخی به نام SSL شناخته میشود.
-پوسته ایمن (SSH): SSH امکان ایجاد اتصالات امن به شبکه را فراهم کرده و مدیریت دستگاههای شبکه در سطح فرمان را ممکن میسازد.
– پروتکل انتقال امن فایل (SFTP): این پروتکل دسترسی، انتقال و مدیریت فایلها را در بستر امن انجام میدهد.
انواع پروتکل های مدیریت شبکه
3-پروتکلهای مدیریت شبکه این دسته شامل فرآیندها و رویههایی است که نحوه راهاندازی، عملکرد و نگهداری شبکهها را تعیین کرده و ارتباط بین دستگاههای مختلف در شبکه را مدیریت میکند. نمونههایی از پروتکلهای مدیریت شبکه:
–پروتکل مدیریت شبکه ساده (SNMP): SNMP به مدیران شبکه اجازه ارزیابی عملکرد شبکه، شناسایی خطاها و عیبیابی مشکلات را میدهد.
-پروتکل پیام کنترل اینترنت (ICMP): این پروتکل اطلاعات مربوط به عملکرد دستگاه یا شبکه و پیامهای خطا را ارسال کرده و در فرآیند عیبیابی کمک میکند.
–Telnet: مشابه SSH عمل میکند و مدیریت دستگاهها در سطح فرمان را ممکن میسازد؛ با این تفاوت که اتصال امن را ارائه نمیدهد.
پروتکل های لایه شبکه
لایه های شبکه
پروتکل تفکیک آدرس
پروتکل پیام کنترل اینترنت
ICMP پروتکل گزارشدهی خطا و عیبیابی شبکه است که در مجموعه پروتکلهای IP قرار دارد و اطلاعات خود را داخل بستههای IP ارسال میکند. این پروتکل، مانند IP، غیر پایدار و مبتنی بر «بیشترین تلاش» است. در صورت وجود خطا در شبکه، ICMP اطلاعات مربوط به مشکل را به میزبان اصلی ارسال میکند.
این پروتکل دارای دهها پیام برای عیبیابی و گزارش خطا است. پیامهای ICMP-echo و ICMP-echo-reply کاربرد زیادی دارند و برای بررسی دسترسپذیری میزبانها استفاده میشوند. پس از دریافت ICMP-echo توسط یک میزبان، پیام ICMP-echo-reply بازمیگردد. هر مشکل موجود در شبکه نیز توسط ICMP گزارش میشود.
پروتکل اینترنت نسخه 4
IPv4 یک سیستم آدرسدهی 32 بیتی است که در شبکههای TCP/IP برای شناسایی یکتای میزبانها استفاده میشود. این سیستم امکان تقسیم شبکه به زیرشبکههای کوچکتر را فراهم میکند و هر زیرشبکه شامل میزبانهای تعریفشدهای است. آدرسهای IPv4 به کلاسهای زیر تقسیم میشوند:
– کلاس A: بخش اول برای شبکه و سه بخش دیگر برای میزبان.
– کلاس B: دو بخش اول برای شبکه و دو بخش بعدی برای میزبان.
– کلاس C: سه بخش اول برای شبکه و بخش آخر برای میزبان. – کلاس D: روشی ساده، بدون ساختار سلسله مراتبی.
– کلاس E: کاربرد آزمایشی. IPv4 شامل آدرسهای خصوصی (غیرمسیری روی اینترنت) و عمومی (ارائهشده توسط ISPها و قابل مسیریابی اینترنتی) است.
همچنین، این پروتکل «پایدار» نیست اما از مدل «تحویل با بیشترین تلاش» استفاده میکند.
پروتکل اینترنت نسخه 6
پایان یافتن آدرسهای IPv4 زمینهساز عرضه نسل جدید پروتکل اینترنت، نسخه 6 (IPv6) شد. آدرسهای IPv6 با عرض 128 بیت، فضایی بسیار گسترده برای آدرسدهی فراهم میکنند که در آینده میتواند نه تنها در سطح جهانی بلکه فراتر از آن مورد استفاده قرار گیرد.
نسخه 6 اینترنت ویژگی آدرسدهی Anycast را ارائه داده و همزمان مفهوم broadcasting را حذف کرده است. فناوری broadcasting به دستگاهها اجازه میدهد تا بهصورت خودکار یک آدرس IPv6 دریافت کرده و درون شبکه محلی ارتباط برقرار کنند. این فرایند خود-پیکربندی، نیاز به سرورهای «پروتکل پیکربندی میزبان دینامیک» (DHCP) را حذف کرده است.
پروتکل اینترنت نسخه شش
بهاینترتیب، حتی در صورت خاموش بودن سرور DHCP در آن subnet، میزبانها همچنان قادر خواهند بود با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. یکی دیگر از قابلیتهای جدید IPv6، امکان جابهجایی آسان دستگاههای مجهز به این پروتکل است. این ویژگی، که به نوعی broadcasting متحرک محسوب میشود، دستگاهها را قادر میکند بدون نیاز به تغییر آدرس IP خود جابهجا شوند و همچنان ارتباطاتشان برقرار باشد.
در حال حاضر، IPv6 هنوز در مراحل اولیه گذار قرار دارد و پیشبینی میشود طی سالهای آینده بهطور کامل جایگزین IPv4 شود. وضعیت فعلی نشان میدهد که تنها بخش محدودی از شبکهها از این پروتکل استفاده میکنند. برای سادهتر شدن گذار از IPv4 به IPv6، سازوکارهایی طراحی شدهاند که امکان اتصال مؤثر میان شبکههای مبتنی بر هر دو پروتکل را فراهم میآورند. این روشها شامل موارد زیر هستند: پیادهسازی پشته دوگانه تونلسازی NAT-PT
⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬
آموزش بازیابی فایل های حذف شدهآموزش نصب ویندوز از روی فلشآموزش کامل مدل آیدا